اخراج با تحقیر، پذیرش با تبعیض؛ مهاجران افغان در تله بی‌عدالتی.
در یک روز، بیش از ۲۰ هزار مهاجر افغان از مرزهای ایران و پاکستان وارد کشور شده‌اند؛ آماری که نگرانی‌ها در مورد بحران انسانی ناشی از نبود آمادگی ساختارهای محلی طالبان را دوچندان کرده است.
براساس آمار رسمی، روز شنبه ۲۱ سرطان ۳۸۰۸ خانواده شامل بیش از ۲۰ هزار تن از گذرگاه‌هایی چون اسلام‌قلعه، بندر ابریشم، تورخم و سپین‌بولدک به افغانستان بازگشته‌اند. بخش بزرگی از این بازگشت‌ها از سوی جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته که در هفته‌های اخیر روند اخراج مهاجران افغان را با شدت بی‌سابقه‌ای دنبال کرده است.
در همین روز، تنها از مسیرهای اسلام‌قلعه و بندر ابریشم، بیش از ۳۷۰۰ خانواده افغان از ایران اخراج شده‌اند؛ اخراجی‌هایی که بسیاری از آن‌ها بدون مدارک، منابع و آشنایی با شرایط فعلی افغانستان، وارد سرزمینی شده‌اند که زیر سلطه طالبان با بحران‌های عمیق اقتصادی و محدودیت‌های اجتماعی مواجه است.
بر اساس گزارش‌های میدانی، بسیاری از مهاجران اخراج‌شده در ایران متولد شده‌اند و هیچ ارتباطی با ساختار زندگی در افغانستان ندارند. برخی از دخترانی که به‌تازگی به کشور بازگردانده شده‌اند، اکنون با خطر ازدواج اجباری روبه‌رو هستند. فعالان حقوق بشر هشدار داده‌اند که نبود دسترسی به آموزش، فشار فرهنگی و نبود حمایت قانونی، آینده این دختران را در معرض تهدید جدی قرار داده است.
هم‌زمان با افزایش این بازگشت‌ها، گزارش‌هایی از عدم پذیرش برخی مهاجران در مرز توسط طالبان نیز منتشر شده است. مقام‌های ایرانی می‌گویند که طالبان در مواردی مهاجران بدون مدارک را نمی‌پذیرند، مسئله‌ای که باعث سرگردانی هزاران نفر در گذرگاه‌های مرزی شده است.
در این میان، کارزارهایی نیز در اعتراض به برخوردهای جمهوری اسلامی با مهاجران افغان در ایران شکل گرفته است. شماری از چهره‌های سیاسی افغانستان از جمله صدیق صدیقی، خواستار تحریم کالاهای ایرانی شده‌اند و این اقدامات را پاسخ نمادین به «تبعیض سیستماتیک» علیه مهاجران افغان دانسته‌اند.
سازمان ملل هشدار داده که افغانستان تحت حاکمیت طالبان هیچ آمادگی برای جذب و حمایت از این جمعیت عظیم بازگشت‌کننده ندارد؛ و آنچه در حال رخ‌دادن است، نه فقط بحران مهاجرت، بلکه فاجعه‌ای انسانی در سایه‌ی بی‌توجهی و بی‌برنامگی است.
