حمله با طیارات نظامی بالای معترضین در خاش؛ بدخشان زیر آتش و نزدیک به هشتاد نفر کشته و زخمی تاکنون
محاصره، خون و سکوت مرگبار در خاش همزمان با افزایش اعتراضات مردمی در ولایت بدخشان، ولسوالی خاش به صحنهی سرکوب خونین و فاجعهی انسانی تبدیل شده است. منابع محلی گزارش میدهند که طی دو روز گذشته، نیروهای طالبان دستکم ۱۵ غیرنظامی را کشته، بیش از ۵۹ تن را زخمی و دهها تن دیگر را بازداشت کردهاند. همزمان، طالبان راههای ورودی را مسدود، آنتنهای مخابراتی را قطع، و منطقه را عملاً به یک منطقه جنگی تبدیل کردهاند.
به گفتهی ساکنان محل، این بحران از روز دوشنبه، ۹ سرطان، آغاز شد؛ زمانیکه مردم خاش در اعتراض به رفتار تبعیضآمیز، تحقیرآمیز و حضور مسلحانه طالبان به خیابان آمدند. پاسخ طالبان، ورود نیروهای ویژه و تیراندازی مستقیم به سوی معترضان بود. یکی از قربانیان، زینالدین، جوانی است که بهتازگی از ایران بازگردانده شده بود و هیچ دخالتی در اعتراضات نداشت.
با گسترش خشونت، طالبان تمامی ورودیهای منطقه را بستند، مانع انتقال زخمیها به بیمارستان شدند و در موارد متعدد، اهداکنندگان خون را تهدید به بازداشت کردند. گزارشها حاکی از آن است که نیمی از مجروحان در شفاخانهی ولایتی بستریاند، اما بهشدت با کمبود خون مواجهاند.
روز سهشنبه، ۱۰ سرطان، در حالیکه خانوادهها در حال انتقال پیکرهای جانباختگان برای خاکسپاری بودند، طالبان بار دیگر به سوی مردم آتش گشودند؛ حادثهای که یک کشته و دوازده زخمی دیگر برجای گذاشت.
در پاسخ به این سرکوب گسترده، معترضان خشمگین ساختمان ولسوالی را به آتش کشیده، شماری از مقامهای طالبان را به اسارت گرفتند. طالبان نیز برای بازپسگیری کنترل منطقه، دهها نیروی جدید از مرکز ولایت را با چرخبال از فیضآباد به خاش منتقل کردند. منابع میگویند این نیروها، از مناطق دوردست به محل اعزام شدهاند و نه زبان محلی را میفهمند و نه فرهنگ آن را.
ساکنان خاش میگویند طالبان اکنون در هر کوچه و کوی گماشتهاند. مردان و زنان اجازه خروج از خانههایشان را ندارند. آنهایی که سابقه کار در دولت پیشین دارند، بهطور خاص هدف تعقیب و بازداشت قرار گرفتهاند. نگرانیها دربارهی تعرض جنسی به زنان نیز بهشدت بالا گرفته است.
فعالان حقوق بشر هشدار دادهاند که بدخشان در آستانهی یک فاجعهی قومی قرار دارد. بسیاری از ناظران بینالمللی میگویند سرکوب اعتراضات در خاش، نهتنها نشانهای از استبداد طالبان، بلکه نشانهای از شکنندگی ساختار داخلی این گروه است.
در همین حال، برخی منابع امنیتی در بدخشان تأیید میکنند که اعتراضات مردمی در این ولایت با حمایت شماری از فرماندهان پیشین بدخشانی که از طالبان جدا شدهاند، تقویت شده است. این فرماندهان که پس از تسلط طالبان به حاشیه رانده شده بودند، اکنون بار دیگر وارد میدان شدهاند و حتی در برخی موارد، با طالبان درگیر شدهاند.