دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرده است که قاچاق مواد افیونی، به‌ویژه هروئین، از افغانستان سالانه حدود ۱۰ میلیارد دالر درآمد ناخالص ایجاد می‌کند؛ رقمی که بیشتر از بودجه سالانه بسیاری از کشورهای منطقه است.
این گزارش که مربوط به سال ۲۰۲۵ میلادی است و داده‌های آن بر اساس آمار سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ گردآوری شده، افغانستان را همچنان یکی از مراکز اصلی تولید و ترانزیت مواد مخدر جهان معرفی می‌کند. بر اساس یافته‌های سازمان ملل، مسیر قاچاق از افغانستان عمدتاً از طریق آسیای مرکزی به سوی روسیه امتداد دارد.
سازمان ملل ضمن هشدار نسبت به تبعات گسترده این پدیده، تأکید کرده است که ارزش بالقوه صادرات مواد مخدر افغانستان در سال ۲۰۲۱ بین ۱.۷ تا ۲.۶ میلیارد دالر برآورد شده بود، در حالی که درآمد فعلی ناشی از قاچاق سالانه تا ۱۰ میلیارد دالر تخمین زده می‌شود.
این در حالی است که حکومت طالبان با ادعای ممنوعیت کشت و تولید مواد مخدر، خود را متعهد به مبارزه با این پدیده معرفی کرده؛ اما شواهد و تحلیل‌های مستقل از ادامه فعالیت گسترده شبکه‌های قاچاق، با نقش‌آفرینی شماری از مقامات این گروه حکایت دارد.
کارشناسان بین‌المللی بارها از نبود شفافیت در اقدامات ضد مواد مخدر طالبان و گزارش‌های مستند از همدستی برخی فرماندهان محلی این گروه با شبکه‌های قاچاق ابراز نگرانی کرده‌اند. به باور آنان، ساختار غیرمتمرکز قدرت در طالبان، راه را برای فساد، سوءاستفاده از منابع، و تسهیل تجارت غیرقانونی هموار کرده است.
در گزارش سازمان ملل همچنین به شیوع اعتیاد در میان شهروندان افغانستان اشاره شده است. این گزارش می‌گوید زنان عمدتاً با مصرف تریاک و مردان با چرس به مواد مخدر روی می‌آورند؛ روندی که از نبود خدمات درمانی، بحران روانی و بیکاری ناشی می‌شود.
سازمان ملل با اشاره به کاهش نسبی کشت تریاک در سال‌های اخیر، هشدار داده است که در نبود راه‌حل‌های پایدار و جایگزین‌های اقتصادی برای دهقانان، این کاهش ممکن است دوام نداشته باشد.
در سطح جهانی، بر اساس این گزارش، دست‌کم ۳۱۶ میلیون نفر در سال ۲۰۲۳ یک نوع ماده مخدر مصرف کرده‌اند؛ رقمی که نسبت به سال‌های پیش افزایش یافته و نشان‌دهنده گسترش بازار جهانی این مواد است
