«نوایی میراث همهی ماست»؛ واکنشهای گسترده به تخریب تندیس حضرت نوایی در بلخ توسط طالبان.
تخریب تندیس امیر علیشیر نوایی، شاعر، اندیشمند و وزیر بزرگ دربار تیموریان، توسط شهرداری طالبان در شهر مزارشریف، موج گستردهای از واکنشها و محکومیتها را در پی داشته است.
انجمنهای مدنی و اجتماعی ترکتباران افغانستان این اقدام را «حمله آشکار به حافظه جمعی مردم» و «بخشی از پروژه هویتزدایی طالبان» خواندهاند. در بیانیه این نهادها آمده است: «طالبان با تخریب نمادهای فرهنگی و آثار تاریخی نه تنها تاریخ یک ملت را هدف گرفتهاند، بلکه بر همزیستی و تنوع فرهنگی در افغانستان ضربه میزنند.» آنان از یونسکو، سازمانهای بینالمللی و جامعه جهانی خواستهاند که برای حفاظت از میراث فرهنگی افغانستان اقدام کنند.
جنبش زنان ترکتبار افغانستان نیز با نشر اعلامیهای، تخریب این تندیس را «ضربه بر هویت زنان ترکتبار» و «نماد فرهنگستیزی و تبعیض قومی» دانست و تأکید کرد که نوایی نماد تلاشهای علمی و ادبی و بخشی از هویت فرهنگی مردم ترکتبار است.
راحله دوستم، دختر مارشال عبدالرشید دوستم و سناتور پیشین، در واکنش به این رویداد نوشت: «تخریب تندیس امیر علیشیر نوایی توسط طالبان اقدامی شنیع و ضدفرهنگی است که خصومت این گروه با میراث تمدنی و فرهنگی منطقه را نشان میدهد.» او افزود که این اقدام «توهین به شخصیتهای برجسته و بیاعتنایی به ارزشهای ادبی، فرهنگی و هنری» است و تنها بر نفرت عمومی از طالبان میافزاید. وی از جامعه جهانی خواست تا در برابر این اقدام طالبان موضعگیری کند.
شخصیتهای سیاسی و فرهنگی دیگر نیز به این موضوع واکنش نشان دادهاند. بابر فرهمند، رییس دفتر پیشین مارشال دوستم، تخریب تندیس نوایی را «بیاحترامی به میراث تاریخی» و «تلاشی برای کشتن تاریخ کشور» دانست. جنرال عبدالملک نیز تأکید کرد که «میراث نوایی آنقدر غنی است که هیچ قدرتی توان نابودی آن را ندارد.» بشیراحمد تهینج، وزیر کار و امور اجتماعی پیشین، نوشت که «طالبان با این اقدام بار دیگر دشمنی آشکار خود با ارزشهای ملی و میراث بشری را ثابت کردند.»
محمد عالم ساعی، عضو پیشین پارلمان، نیز این اقدام طالبان را «جاهلانه و فتنهبرانگیز» خوانده و هشدار داده است که چنین رفتارهایی میتواند بذر اختلافات تازه در میان اقوام افغانستان بکارد.
امیر علیشیر نوایی در سال ۸۴۴ هجری قمری در هرات زاده شد و در ۹۰۶ هجری در همانجا درگذشت. او از بزرگترین شاعران و نویسندگان زبان فارسی و ترکی (چغتایی) بود که به «ذواللسانین» شهرت داشت.