تورکهای افغانستان و بخصوص اوزبیکها در معتقدات دینی مردمان محافظه کار و در بعضی موارد مذهبی ، افراطی تر از پشتونها اند .در جنگ ها مثل نیاکان بی باک و نترس اند و به گفته رقبای شان ، در مقابله با دشمنان بی رحم عمل میکنند. در سیاست ، همه دست آوردهای جنگ را نسبت کم توجهی به خردسیاسی ، خوشباوری و ضمیر بی آلایش ، در میز مذاکره به دشمن میسپارند و محتاج دست دشمن و رقیب میشوند.
تورکهای افغانستان با جمله دری ، پشتو و تورک زبانش حدود یک بر چهارم نفوس اند اما اوزبیک ها درین جمع مطابق احصائیه های سرکاری از ۱۲ الی ۱۵ فیصد کل نفوس را می سازند و در بیشتر از پانزده ولایت زیست دارند که در هفت ولایت اکثریت نفوس را تشکیل میدهند.
اوزبیک ها مردمان بی اتفاقی اند به استثنای حیات و بقای قومی . در مسائل قومی و فرهنگی خویش منضبط تر عمل میکنند و درین معرکه از شخصیت های معمول و فاقد ظرفیت خویش نیز میتوانند قهرمان درست کنند که تاریخ قدیم و چهل سال اخیر شاهد مدعاست .
تورکها و از انجمله اوزبیکها زیاد با تغییر ، سر سازگاری ندارند و تا وقتیکه رهبر قاطع ، فداکار ، مومن و خبیر نداشته باشند بی اتفاق باقی میمانند . اگر تورکان اوزبیک در قدیم الایام موفق بوده اند ؛ دولت ها ایجاد و مدنیت ها برپا کرده اند از یمن و همت رهبران خبره ، دانشمند ، جسور و فداکار آنها چون بیرکه خان ، اوزبیک خان ، امیر تیمور ،ظهیرالدین محمد بابر ، شیبانی خان ….بوده است که امروز از سجایا و اوصاف ذکر شده بی بهره اند .
اما امروز در افغانستان:
تورکها فاقد رهبری سیاسی آگاه ، منضبط و فداکار اند . به نسبت کارنامه های قطور تاریخی و هراس از احیای رویاهای قدیم ، از هر طرفی مورد بی مهری و حتی دشمنی قرار میگیرند .حاکمیت که در راس جمعی گویا ایلیت ، به نماینده گی از پشتونها قرار دارد تورکها را با تجربه از تاریخ ، دشمن اصلی می پندارند و این در حالیست که تاجیکها با زبان و فرهنگ و موقعیت جغرافیایی نزدیک به مرکز قدرت ، میتوانند رقیب بالفعل و باالقوه باشند.
تورکها در وزارت دفاع ، داخله ، امنیت ، مالیه و خارجه که ستونهای های اصلی قدرت و حاکمیت اند یک مسوولی به سویه مدیر شعبه ندارند . یک جنرال محافظه کاری که به نماینده گی از اوزبیکها گاهی در ریاست عمومی امنیت و گاهی در شورای امنیت پرسه میزد در نزدیکی ها به سمت معاون اول ریاست امنیت تعیین شده بود ؛ در معاونیتی که از تشکیل آن نهاد قبلا حذف گردیده بود ؛ او حالا بی سرنوشت است و گاهی به جلسات مشاورین کارمندان متقاعد منحیث عضو اشتراک میکند .
وزارتخانه هایی که مسوولین آنها از میان تورکها برگزیده شده اند فاقد اختیارات و امکانات کاری اند و وزرای بی تجربه و جوان آنها از دسیسه و دوسیه سازی حاکمیت اقای غنی به فرار خویش از آنجاها قل هوالله میخوانند . پالیسی و روابط حاکمیت های پشتونی اقایان کرزی – غنی با تورکان از انجمله اوزبیکان ، خصمانه است. این حاکمیت ها با رهبری نیمه نظامی موجود اوزبیکان با پالیسی ” کجدار اما مریز ! ” عمل میکند.با وجودیکه نشان میدهند که گویا با مارشال دوستم خصومت دارند اما در خفا برای بقای او و وضعیت موجود بی اتفاقی میان تورکان ، دعا و ورد میخوانند و میلیونها دالر به انواع مختلف به کیسه او میریزند تا رهبری تورکان متکثر نشود و ظرفیت های موجود درین قوم به جای خویش قرار نگیرند.
نگاه پالیسی سازان حکومتی به حدی متخاصم است که نشان دهند اوزبیکها فاقد ظرفیت اند از سه وزیر ، دو وزیر خانمی را در حکومت وحدت ملی برگزیده بودند که یکی از آنها فرق میان استان و استاندارد انگلیسی را نمی دانست اما برای همین نفهمی او را گذاشتند که شش سال تمام ، گویا برای نصف ظریف جامعه افغانستان پالیسی سازی کرد و طرح خدمت ریخت.
در کل قدرت فعلی افغانستان ، یک شخصیت محترم از اوزبیک ها به عنوان رییس عمومی دفتر ریاست جمهوری ایفای وظیفه میکند که تا حال هیچ گونه امضایی به دستخط ایشان به پای مکتوب های اجرایی ارگ به نظر نرسیده است بجز از معاش و ممکن نان چاشت…..
در یک چنین شرایطی اوزبیک ها مگر مکلف اند از دوام حاکمیت داکتران غنی- محب – فضلی دفاع کنند ؟
ابدا ، نه !
دفاع از حاکمیت جمهوریت سه نفره ، دفاع از خصم دوست نمایی است که تورکها از انجمله اوزبیکها را به شکل غیر مستقیم به نیستی فرهنگی ، اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی می کشاند.
مدافعین محلی در اولوسوالی های قیصار ،دولت آباد ، شیرین تگاب ،سانچارک، سوزمه قلعه ، زاری…اولوسوالی های تخار با وجود محاصره سه ساله از حاکمیت به بهانه خون و جان شان دفاع کردند اما در عوض ، خیانت ، تسلیمی و خنجر از عقب نصیب شان شد . دو روز قبل مدافعان محلی در شیرین تگاب فاریاب تصمیم میگیرند که با امکانات دست داشته به مقاومت ادامه دهند اما رئیس ارکان کندک اردوی ملی میگوید که ما تصمیم گرفته ایم تجهیزات را به مخالفین تسلیم دهیم و عقب نشینی کنیم.وقتیکه میپرسند چرا ؟ میگوید امر از وزارت دفاع و ریاست جمهوری است.
با این حال ، تورک و یا اوزبیکی مگر فارغ از بینش و خرد سیاسی و فکری باشد که از جمهوری آقای غنی دفاع کند و خود را طعمه توپ دشمن سازد .
تورکان افغانستان اعم از اوزبیک ها ، تورکمن ها ، قرلوق ها ، تاتار ها ، مغول ها ، تیموری ها ، ….!
در دسترخوان قدرت و امتیاز که شراکت حق طبیعی تان است از سهم خویش محروم اید و بدین سبب در جنگ میانقومی اقای غنی و طالبان بی طرف باقی بمانید و تا وقتیکه تعرض و خلاف ورزی از جانبی صورت نگرفته باشد برخ هیچ کسی سلاح نکشید و اما سلاح تانرا به هر قیمتی حفظ کنید چونکه اقوام افغانستان متاسفانه دیگر نمیتوانند بدون سلاح و مدافعان سرسپرده ، به حق طبیعی خویش برسند.
طالبان و یا هر گروپ دیگر ، هیچ قومی را نمیتوانند محکوم به نابودی کنند مگر اینکه خود فروخته گان و سرسپرده گان منقورت آن قوم ، بر آزاده گان و فداییان اش سنگینی کند.